मर्मजिज्ञासा प्रश्नसंच - ९

१)    तिथ्यांशी निगडीत असलेल्या रूढीना ऋतुमानावर आधारित कारणे दिली जातात. अधिक महिना मानून सौर-चांद्र चक्रे बसती करण्याने ही कारणे खोटी पडत नाहीत काय?

२)    जुन्या ग्रामोफोन रेकॉर्ड्सवर एकच एक बदलत्या खोलीचा वण पाडलेला असे आणि त्याच्यानुसार होणारी पिनची थरथर ध्वनीत रुपांतरीत केली जाई. (फिल्मवरही काळ्यावर पांढऱ्या, बदलत्या जाडीच्या, एकाच रेषेने साउंडट्रॅक नोंदलेला असे.) प्रश्न असा की अनेक आवाज, वाद्यवृंद, गाण्याचे वा बोलण्याचे, वेगवेगळ्या पट्टी व पॅटर्नचे, एकसमयावच्छेदेकरून (सिंक्रोनाइज्ड) निर्माण करण्यात हा एकच एक आलेख कसा यशस्वी होई?

३)    वर्तुळात विभिन्न त्रिज्या वापरून निर्माण होणारी क्षेत्रफळे ही बाहेरच्या बाजूला जास्त जागा मावणारी व आतल्या बाजूला कमी जागा मावणारी अशीच असणार. असे असूनही अनेक समान कालावधीची गाणी असलेल्या रेकोर्डवर त्या त्या गाण्यांची त्रिज्या-अंतरे समान कशी काय दिसतात?

४)    छिद्रातून गळून जात असलेल्या पाण्यात जो भोवरा तयार होते तो उत्तर गोलार्धात एका दिशेने तर दक्षिण गोलार्धात उलट दिशेने होतो. [क्लॉकवाईज किंवा अँटीक्लॉकवाईजपैकी (सव्य-अपसव्य पैकी)] असे कां व्हावे? विषुववृत्ताच्या अगदी जवळ सुध्दा हेच घडते ते कां? किंबहुना हा एक टूरिस्ट स्पॉट आहे.

५)    रंगीत टीव्ही वर प्रकाशित होणारा बिंदू तीन बिंदूनी बनतो. एक लाल, एक निळा व एक हिरवा असे सांगितले जाते हे जर खरे असेल तर पिवळा दिसण्यासाठी हिरव्यातून निळा वजा कसा घालतात?